Ticaret Bakanlığı ile Savunma Sanayii Başkanlığı arasında imzalanan protokol ile gümrük kaçakçılığına karşı 6 yeni yerli sistem devreye giriyor. Yeni sistemler ile kaçakçılıkla daha etkin mücadele edilecek.
Gümrük kapılarında, limanlarda ve havalimanlarında kullanılan tarama sistemlerinin yerli imkanlarla geliştirilmesi amacıyla Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB) ile Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğü ortak girişimiyle 2019 yılında "Milli Tarama Sistemleri Projesi" (MİLTAR) başlatıldı. Proje kapsamında 24 Temmuz'da Ticaret Bakanlığı ile Savunma Sanayii Başkanlığı arasında 3'üncü protokol imzalandı. Ticaret Bakanı Ömer Bolat ve Savunma Sanayii Başkanı Haluk Görgün tarafından imzalanan protokol ile gümrük kaçakçılığına karşı yeni yerli tarama sistemleri eklenecek. Daha önce yurt dışından ithal yoluyla temin edilen ve gümrük kapılarında, limanlarda ve havalimanlarında kullanılan tarama sistemlerinin, Türkiye’de milli kaynaklarla üretimini sağlayarak, hem ekonomik açıdan tasarruf sağlamayı, hem de stratejik bir alanda yerli teknolojilerin geliştirilmesi hedeflenen projenin 3'üncü ayağında 6 yeni sistem devreye alınacak. Önümüzdeki süreçte milli kaynaklarla geliştirilecek "Yarı Sabit Araç ve Konteyner Tarama Sistemi", "Mobil Araç ve Konteyner Tarama Sistemi", "Backscatter Araç ve Konteyner Tarama Sistemİ", "CT Bagaj Tarama Sistemi", "Yutucu Tespit Sistemi", "Tren Tarama Sistemi" gümrüklerde, limanlarda ve havalimanlarında kaçakçılığa karşı kullanılmaya başlanacak.
"Yarı Sabit Araç ve Konteyner Tarama Sistemi"; belirli bir konumda kurulabilip, gerektiğinde başka bir yere taşınabiliyor. Genellikle büyük araçları ve konteynerleri taramak için tasarlandı. Yüksek enerjili X-ışınları veya diğer elektromanyetik dalgaları kullanarak iç yapının görüntülenmesini sağlıyor."Mobil Araç ve Konteyner Tarama Sistemi"; araçların, konteynerlerin ve diğer büyük yüklerin iç yapısını hızlı ve etkili bir şekilde taramak için tasarlandı. Taşınabilir olan sistem, genellikle kamyon veya treyler üzerine monte edilip, tarama yapılacak alana kolayca taşınabiliyor. Yine yüksek enerjili X-ışınları veya diğer elektromanyetik dalgaları kullanarak araçların ve konteynerlerin içindeki gizli malzemeleri tespit edebiliyor."Backscatter Araç ve Konteyner Tarama Sistemi"; araçların, konteynerlerin ve diğer büyük yüklerin içindeki saklı malzemeleri tespit etmek için kullanılacak. Elektromanyetik dalgaların geri saçılması teknolojisini kullanan ileri bir görüntüleme teknolojisine sahip.
"CT Bagaj Tarama Sistemi" de bagajları her yönden tarayarak, 3 boyutlu görüntü alabiliyor ve bagaj içinde şüphelenilen herhangi bir eşyayı seçerek ayrı olarak detaylı incelenmesine olanak sağlıyor. Sistem, organik ve inorganik maddeleri görüntüleyebiliyor, renk tanımlaması yapabiliyor ve bagaj içindeki patlayıcı maddeleri; konumu, şekli, yeri ve açısı ne olursa olsun otomatik olarak tespit edebiliyor."Yutucu Tespit Sistemi"; Türkiye'nin hedef veya transit ülke konumunda olduğu yasa dışı uyuşturucu madde sevkiyatlarında, uyuşturucu kuryelerinin vücutlarında taşıdığı uyuşturucu maddelerin tespitinde kullanılacak.
"Tren Tarama Sistemi", trenlerin içindeki kargo ve yolcu bölmeleri taramada kullanılacak. Sistem trenin içindeki eşya veya kişileri tespit etmek için ileri bir görüntüleme ve tespit teknolojisine sahip. Sabit veya mobil olabilen ve genellikle trenlerin hareket halindeyken bile taranmasına imkan sağlayacak.Protokol ile yine X-Ray hızlandırıcısının yerlileştirilmesi sağlanacak, ayrıca MİLTAR tarama sistemlerinin birbirleri ile iletişiminin sağlanması yoluyla veri paylaşımına ve yüksek analiz kabiliyetine imkan tanımak üzere yapay zeka teknolojisi de geliştirilecek.
Bakanlıktan yapılan açıklamada, "Ticaret Bakanlığı ile Savunma Sanayi Başkanlığı arasında ilk protokolün imzalandığı 2019 yılından bu yana 3 protokol ve SSB ile yüklenici firma arasında 2 sözleşme imzalanmış ve bu kapsamda temin edilen 6 sistem gümrük sahalarında faaliyete geçmiştir. Son olarak, 13 Mayıs 2023 tarihli mevcut iş birliği protokolü, Sayın Bakanımız ve Sayın SSB Başkanının imzalarıyla 24 Temmuz 2024 tarihinde revize edilerek güncellenmiştir. Bu süreç, projenin devamlılığını ve gelişimini güvence altına alarak, gelecekte daha geniş kapsamlı ve etkili sistemlerin geliştirilmesi için gerekli temeli sağlamıştır. Önümüzdeki süreçte, mevcut sistemlerin etkinliğini artırmak ve yeni teknolojik yenilikleri entegre etmek amacıyla yeni tarama ve kontrol sistemlerinin geliştirilmesine devam edilecek, bunlara ilave olarak yapay zeka gibi yeni nesil teknolojilerin proje kapsamında geliştirilmesi, tarama sistemlerine entegrasyonu ve yaygınlaştırılması sağlanacaktır. Böylece gümrüklerde sürdürülen denetim ve kontrol süreçlerinde teknoloji ağırlıklı altyapının yerli imkan ve kapasiteyle geliştirilmesi sağlanarak ülkemiz gümrükleri daha etkin ve daha üst düzeyde güvenli hale getirilecektir." denildi.